Onder zwartchromateren (in de volksmond ook wel "zwart verzinken" genoemd) verstaan we een galvanotechnisch proces waarbij een reeds verzinkt oppervlak wordt behandeld met een speciale donkere passivering. Deze chemische nabehandeling creëert een diepzwart of antracietkleurig chromaatlaagje, dat zowel de corrosiebescherming verbetert als een opvallende donkere uitstraling geeft.

Hoe werkt zwartchromateren?

1. Zinklaag als basis
   In eerste instantie wordt het metaal (bijv. staal) verzinkt (galvanisch of door thermisch verzinken), zodat er een zinklaag als basisbescherming aanwezig is.
   
   
2. Donkere passivering
   Na het verzinken volgt de passivering/chromatering met een speciale oplossing die, door de samenstelling ervan, een zwarte kleuring veroorzaakt. Traditioneel werden hiervoor chroom(VI)-houdende oplossingen gebruikt, maar deze zijn vanwege gezondheids- en milieuwetgeving sterk gereguleerd. Moderne chroom(III)-gebaseerde of andere chroom(VI)-vrije processen zijn inmiddels gangbaar en bieden een zeer donker oppervlak.
   
   
3. Reactie en laagvorming
   In de passiveringsoplossing reageert de bestaande zinklaag met bepaalde chemicaliën. Hierdoor ontstaat een conversielaag (chromaatlaag) die zwart gekleurd is en extra bescherming tegen corrosie biedt.

Voordelen en toepassingsgebieden

• Opvallend uiterlijk: Het zwarte oppervlak wordt vaak gekozen om esthetische of camouflage-redenen (bijv. voor militaire toepassingen).
• Verbeterde corrosiebescherming: De chromaatlaag beschermt het onderliggende zink tegen oxidatie en verlengt de levensduur.
• Veelzijdige toepassingen: Zwartgechromateerde onderdelen worden gebruikt in de auto-industrie, bevestigingsmaterialen, elektronica, doe-het-zelf-toepassingen en decoratieve afwerkingen.

Chroom(VI)-houdende versus chroom(VI)-vrije systemen

• Chroom(VI)-houdende processen: Leveren een intens zwarte kleuring op, maar zijn vanwege milieuwetgeving (bijv. REACH-richtlijn) sterk beperkt of verboden.
• Chroom(VI)-vrije/chroom(III)-gebaseerde processen: Bieden een donkere kleuring, zijn milieuvriendelijker en worden continu verbeterd om qua kleurintensiteit en corrosiebescherming te concurreren met oudere methoden.

Beperkingen van zwartchromateren

• Gevoeligheid voor zware belasting: Mechanische belasting (bijv. wrijving, krassen) kan de zwarte chromaatlaag aantasten.
• Nauwkeurige procescontrole vereist: Om een uniforme zwarte kleur te verkrijgen, moeten baden en procesparameters (temperatuur, tijd, chemicaliën) nauwkeurig worden ingesteld.
• Afhankelijkheid van de zinkkwaliteit: Een goede zinkvoorbehandeling is essentieel, omdat de zwarte laag alleen goed hecht als het zink schoon en gelijkmatig is aangebracht.

Conclusie

Zwartchromateren, vaak ook "zwart verzinken" genoemd, is een proces waarbij verzinkte oppervlakken een donkere passivering krijgen. Het resultaat is een diepzwarte of donkere uitstraling en een extra verbetering van de corrosiebescherming. In chroom(VI)-vrije varianten is zwartchromateren tegenwoordig een milieu- en gezondheidsvriendelijker alternatief voor het verkrijgen van een aantrekkelijk zwart oppervlak.